کنترل کیفی

وضعیت: درحال فروش

بروزرسانی قیمت: ۲۵ دی ۱۴۰۳

توضیحات

کنترل کیفی چیست ؟

کنترل کیفی (Quality control) یعنی اطمینان از تهیه چیزی طبق استانداردهای تعیین شده یا حصول تمام ویژگی‌های مطلوب در یک محصول . مثلاً اندازه‌گیری یا آزمون روی یک محصول یا کالا برای مشخص شدن این که آیا با مشخصات فنی مورد نظر مطابقت دارد یا نه

کنترل کیفی بدون پیگیری مداوم بی معناست چون که ویژگی های هر محصول یا فرآیند تنها به کنترل نیاز ندارد بلکه تولید محصول با ویژگی های مطلوب مستلزم بهبود مستمر است. بهبود مستمر از طریق افزایش سطح علمی و تجربی پرسنل حاصل می گردد. بنابراین می توان تحقیق و توسعه را بخش جدایی ناپذیر دانست

واحد آزمایشگاه و واحد تحقیق توسعه مطابق چارت سازمانی زیر مجموعه ی واحد قرار می گیرند.

مراحل کنترل کیفیت

۱) مواد اولیه
۲) فرآیند تولید
۳) محصول نهایی

۱) مواد اولیه

کلیه آزمونها و اندازه گیریهای لازم بر روی مواد خام بطور مداوم انجام شده در صورت تائید و تطابق مجوز استفاده از آنها صادر می گردد.

۲) فرآیند تولید

در مراحل مختلف تولید، واحد بر شناسایی و کنترل محصول در دست ساخت تمرکز دارد.
فرآیند تولید شامل مراحل زیر می باشد:

مخلوط شدن مواد اولیه
فرایندهای تولید
بسته بندی

۳) محصول نهایی

بعد از کنترل ظاهری محصول تولیدی و جهت حصول اطمینان از تطابق مشخصات با حدود استاندارد آزمونهای زیر بر روی محصول انجام میشود.

اندازه گیری ابعادی
تعیین جرم حجمی
تعیین مقاومت فشاری

روش ‌های کنترل کیفیت

برای کنترل کیفیت انواع روش‌ها و دستورالعمل هایی برای اجرا وجود دارد که هر یک از این آنها از فرایندهای استراتژیک استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند که آزمایش کیفیت به شکل مستمر در تولید عملیاتی می‌شود.

نکته‌ مهم در مورد این روش‌ها آن است که همگی نیازمند ارائه آموزش به کارکنان و تعریف استانداردهایی برای کیفیت خروجی‌های قابل مقیاس و اندازه‌گیری هستند. در ادامه به 6 روش رایج کنترل کیفیت اشاره خواهد شد.

روش بازرسی 100 درصد

همانطور که از نام این روش مشخص است، بازرسی 100 درصد تمامی محصولات یک پروژه را مورد ارزیابی یا بررسی قرار می‌دهد. با کنترل کیفیت تمامی جنبه‌های تولید، دقت به میزان زیادی افزایش خواهد یافت و از تولید محصولات ناقصی که ممکن است نارضایتی مشتری را در برداشته باشند، جلوگیری می‌شود.

این روش کنترل کیفیت بیشتر برای آن دسته از محصولاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که وجود یک ایراد یا نقص کوچک در آن می‌تواند ضررها و آسیب‌های جدی ایجاد کند؛ نظیر فرایند پردازش و آماده‌سازی گوشت. همانطور که مشخص است، روش بازرسی 100 درصد روشی کاملا پرهزینه بوده و برای هر محصولی قابل استفاده و بهره‌برداری نیست.

روش شش سیگما

این روش کنترل کیفیت در بهبود فرآیندها، محصولات یا خدمات فعلی و از طریق کشف و حذف عیوب، به منظور ساده‌سازی تولید کار می‌کند. هدف روش شش سیگما این است که فرآیند تولید واریانس کمی داشته باشد.

شش سیگما با تعریف مساله، اندازه‌گیری فرایندهای جاری و آنالیز و تجزیه ‌و تحلیل علت اصلی تغییرات و عیوب، برای شناسایی مسائل کار می‌کند. این روش با از بین بردن علت اصلی این نقص‌ها و کنترل فرآیند برای ادامه مسیر، فرآیندها را بهبود می‌بخشد.

روش نمودار x-bar

نمودار X-bar در کنترل کیفیت برای نظارت بر میانگین نمونه‌های متوالی با اندازه ثابت استفاده می‌شود. محور Y میزان قابل قبول بودن انحراف ویژگی آزمایش شده را مشخص می‌کند.

این نمودار کنترلی برای مشخصه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که می‌توانند در مقیاس پیوسته اندازه‌گیری شوند؛ مواردی مانند وزن، دما، ضخامت و غیره. با این حال، این روش به‌ندرت به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اغلب با نمودار R همراه است که برای تعیین ثبات و قابل پیش‌بینی بودن یک فرآیند استفاده می‌شود.

روش مدیریت کیفیت جامع (TQM)

مدیریت کیفیت فراگیر رویکردی برای کنترل کیفیت است که هدف آن رسیدن به موفقیت در بلندمدت، از طریق جلب رضایت مشتریان است. بر اساس این روش، مشتری در صدر قرار دارد و کارکنان هر یک از بخش‌ها، ملزم به دارا بودن استانداردهای بالایی از کار در تمام جنبه‌های فعالیت هستند.

این امر از طریق ایجاد، اجرا و تکرار فرآیندهایی که محصولات موفق پشت سر گذاشته‌اند، تقویت می‌شود. TQM به یکپارچه‌سازی سیستم برای ساده‌ترکردن فرآیندها نگاه می‌کند، همچنین داده محور بوده و دائماً به دنبال راه‌هایی برای بهبود است.

روش کنترل کیفیت آماری(SQC)

این روش برای کنترل کیفیت از داده‌های آماری نظیر نمونه‌برداری و احتمال استفاده می‌کند. طبق این روش، در ابتدا نمونه‌ای از محصول انتخاب می‌شود و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا مشخص شود که استانداردهای کیفیت را دارا هست یا خیر. اندازه و حجم نمونه نیز برای بررسی محصولات بیشتر، می‌تواند افزایش پیدا کند.

همچنین در این روش از نمونه‌برداری فرایند همراه با نمودارهای کنترلی نیز جهت رصد تغییرات استفاده می‌شود. با این کار، هم حدود تلورانس در محصولات شناسایی شده و هم مشکلاتی که با استفاده از اقدامات اصلاحی قابل برطرف شدن هستند، شناخته می‌شوند.

روش تاگوچی

این روش کنترل کیفیت مبتنی بر تحقیق و توسعه، طراحی محصول و کاهش عیوب و شکست در فرآیند تولید است. این روش که توسط مهندس و آماردان ژاپنی به نام Genichi Taguchi ابداع شده است، در راستای کنترل کیفیت بیشتر بر روی طراحی تمرکز می‌کند تا فرآیند تولید. هدف روش تاگوچی حذف واریانس در تولید، قبل از وقوع است.

اصول کنترل کیفیت (QMPs)

اصول کنترل کیفیت مجموعه‌ای از باورها، هنجارها، قواعد و ارزش‌های بنیادی است که به عنوان اصول پذیرفته شده‌اند و می‌توانند به عنوان مبنایی برای مدیریت کیفیت مورد استفاده قرار گیرند.

QMP ها می‌توانند به عنوان پایه‌ای برای هدایت بهبود عملکرد سازمان استفاده شوند. این اصول توسط کارشناسان بین المللی ISO/TC 176 که مسئولیت توسعه و حفظ استانداردهای مدیریت کیفیت ISO را بر عهده دارند، توسعه و به‌روزرسانی شده‌اند.

7 اصل مدیریت کیفیت عبارتند از:

تمرکز روی مشتری
رهبری
تعامل با افراد
رویکرد فرایندی
بهبود
تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد
مدیریت روابط

لازم به ذکر است که این اصول نسبت به یکدیگر تقدم و تاخر ندارند. اهمیت نسبی هریک از این اصول، از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت است و می‌توان انتظار داشت که در طول زمان تغییر کند.

اصل تمرکز بر مشتری

این اصل بر این مبناست که موفقیت پایدار یک سازمان از طریق جذب و نگهداری اعتماد مشتریان و سایر شرکای مربوطه به‌دست می‌آید. طبق این اصل، هر جنبه‌ای از تعامل با مشتری فرصتی برای ایجاد ارزش بیشتر برای آن‌ها فراهم می‌کند. به طور کلی و براساس این اصل، تمرکز اصلی مدیریت کیفیت، برآورده‌سازی نیازهای مشتریان و تلاش برای عمل کردن فراتر از انتظارات آن‌ها است.

اصل رهبری

رهبران در تمامی سطوح، وحدت هدف و جهت ایجاد کرده و شرایطی را خلق می‌کنند که افراد در آن، درگیر دستیابی به اهداف کیفی سازمان باشند. بر اساس این اصل، ایجاد وحدت هدف و جهت‌گیری و مشارکت، افراد سازمان را قادر می‌سازد تا استراتژی‌ها، خط مشی‌ها، فرآیندها و منابع خود را برای دستیابی به اهداف خود هماهنگ کند.

اصل تعامل با افراد

وجود افراد شایسته، توانمند و متعهد در تمام سطوح سازمان برای افزایش توانایی آن برای ایجاد و ارائه ارزش، امری ضروری است. در راستای مدیریت اثربخش و کارآمد یک سازمان، مشارکت همه افراد در همه سطوح و احترام فردی به آن‌ها مهم است. شناخت، توانمندسازی و ارتقای شایستگی، مشارکت افراد را در دستیابی به اهداف کیفی سازمان تسهیل می‌کند.

QMP ها اصولی هستند که می‌توانند به عنوان پایه‌ای برای بهبود عملکرد سازمان استفاده شوند

اصل رویکرد فرایندی

چنانچه فعالیت‌ها به عنوان فرآیندهای مرتبط با هم و در قالب یک سیستم درک و مدیریت شوند، نتایج سازگار و قابل پیش‌بینی به شکل مؤثرتر و کارآمدتری حاصل می‌شوند. سیستم مدیریت کیفیت از مجموعه‌ای از فرایندهای مرتبط با یکدیگر تشکیل شده است که درک نحوه تولید و ایجاد نتایج توسط این سیستم، سازمان را قادر می‌سازد تا سیستم و عملکرد آن را بهینه کند.

اصل بهبود

سازمان‌های موفق به شکل مداوم بر بهبود تمرکز دارند. بهبودهای مداوم جهت حفظ سطوح فعلی عملکرد سازمان، واکنش به تغییرات شرایط داخلی و خارجی و ایجاد فرصت‌های جدید ضروری است.

اصل تصمیم‌ گیری مبتنی بر شواهد

تصمیمات مبتنی بر تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی داده‌ها و اطلاعات، به احتمال زیاد نتایج مطلوب‌تری را به همراه دارند. گاهی تصمیم‌گیری می‌تواند فرآیند پیچیده‌ای بوده و شامل برخی عدم قطعیت‌ها باشد. فرایند تصمیم‌گیری اغلب شامل انواع و منابع متعدد ورودی و همچنین تفسیر آن‌ها می‌شود که این تفاسیر می‌توانند ذهنی باشند.

آنچه اهمیت دارد، این است که روابط علت و معلولی و پیش‌بینی پیامدهای ناخواسته این تصمیم‌ها مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرند. واقعیت‌ها، شواهد و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها منجر به کاهش عدم قطعیت‌ها و اطمینان بیشتر در تصمیم‌گیری می‌شود.

اصل مدیریت روابط

در راستای دستیابی به موفقیت پایدار، سازمان‌ها روابط خود را با طرف‌های ذی‌نفع مانند تامین‌کنندگان، مدیریت می‌کنند. اشخاص ذینفع بر عملکرد یک سازمان تأثیرگذار هستند. موفقیت پایدار بیشتر زمانی به دست می‌آید که سازمان روابط خود را با همه طرف‌های ذینفع خود مدیریت کرده تا بتواند تأثیر آن‌ها بر عملکرد خود را بهینه سازد. مدیریت ارتباط با شبکه‌های تامین‌کننده و شریکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

چارت واحد کنترل کیفیت

هدف اصلی بخش کنترل کیفیت در یک سازمان، مدیریت کیفیت است. این واحد نه تنها بر کیفیت محصول و خدمات، بلکه بر ابزارهای دستیابی به آن‌ها نیز تمرکز دارد. در شکل زیر نمودار سازمانی و ساختار اساسی واحد کیفیت به نمایش گذاشته شده است.